INNY SUBIEKTYWNY WSKAŹNIK
Adam Wisniwoski
Innymi subiektywnymi wskaźnikami podawanymi przez badanych, utrudniającymi ich funkcjonowanie w szkole były: konflikty z nauczycielami i uczniami na terenie szkoły, brak samodzielności w zdobywaniu wiedzy, „wkuwanie” wiedzy „życiowo zbędnej”, stawianie ocen przez nauczycieli za zachowanie, a nie wiedzę itp. Także czynnikiem demobilizującym do zdobywania wiedzy, według wypowiedzi badanych, był tworzony negatywny klimat do nauki, wyrażany w różnych opiniach w bliższym i dalszym otoczeniu społecznym badanych, który można wyrazić stwierdzeniem, że nauka się nie opłaca, bo z niej nie ma żadnych prosperit, zwłaszcza finansowych. Poza tymi utrudnieniami, szczególnej ekspozycji wymagają utrudnienia tworzone badanym, gdy rozpoczęli naukę w pierwszej klasie w szkołach ponadpodstawowych przez starsze roczniki. Ustalenia wykazywały, że wobec 76% z nich starsze roczniki stosowały różne formy szykanowania, utrudniając ich procesy przystosowawcze w szkole.
